De knoop die staat voor het leven van die mens, een mens die wij in dit museum waardig willen tonen. We hermenselijken hen’.

Alledaagsheid van de moorden

Gringold heeft uitgelegd hoe het museum is opgebouwd, hoe er is gekozen voor licht – Joden werden immers ook op klaarlichte dag gedeporteerd – en dat niets verhuld moet worden. Aan de hand van zo’n 2500 voorwerpen wordt deze geschiedenis verteld. De objecten zijn verbonden aan mensen die zijn vermoord, aan een gebeurtenis of aan overlevenden; een poppetje, een klarinet, een armband of een knoop. Voorwerpen die zo alledaags zijn, dat het verhaal, de mens erachter, heel dichtbij komt.

Het verhaal van de tien willekeurige knopen vind ik een treffend (en tegelijk afschuwelijk) voorbeeld. Bij aankomst in Sobibor moesten Joden zich onder de druk van veel geweld uitkleden, om vervolgens naakt naar de gaskamer gedirigeerd te worden. Gringold besloot tien anonieme knopen uit te kiezen van verschillende mensen, ieder met een eigen leven, en vermoord omdat ze Joods waren.

Uit de meer dan 10.000 archeologische objecten komt volgens de hoofdconservator ‘geen ander dichter bij de mens dan de knoop die achterbleef in de aarde van Sobibor. De knoop die staat voor het leven van die mens, een mens die wij in dit museum waardig willen tonen. We hermenselijken hen’.

Opinie: ‘Ik bezocht het nieuwe Holocaustmuseum: onvergetelijk, en dat moet het ook zijn’ | Het Parool

11 maart 2024